Türkiye’nin ormanlarında da görülebilen bazı ağaç türleri, dış görünüşleriyle büyüleyici olsa da temas edilmemesi gereken kadar tehlikelidir. Bunlardan biri de halk arasında “ölüm ağacı” olarak anılan porsuk ağacı (Taxus baccata). Görsel güzelliğiyle bahçelerde süs bitkisi olarak bile tercih edilen bu ağaç, aslında doğadaki en zehirli türlerden biridir.
Göz alıcı ama ölümcül bir güzellik
Porsuk ağacı, dört mevsim yeşil kalan iğne yaprakları ve sonbaharda belirginleşen kırmızı meyveleriyle oldukça dikkat çeker. Özellikle Karadeniz ve Marmara bölgelerinin nemli ormanlarında doğal olarak yetişir. Görüntüsü nedeniyle birçok kişi bu ağacı zararsız sanır; ancak güzelliğinin altında güçlü bir zehir gizlidir.
Bilim insanlarına göre porsuk ağacının iğneleri, kabuğu ve tohumları “taxin” adı verilen ölümcül bir madde içerir. Bu madde sinir sistemini felce uğratarak kısa sürede kalp durmasına yol açabilir. Uzmanlar, ağacın yalnızca kırmızı meyvesinin etli kısmının zehirsiz olduğunu, ancak içindeki çekirdeğin oldukça toksik olduğunu vurguluyor.
Küçük bir doz bile ölümcül olabilir
Uzmanların uyarısına göre, porsuk ağacının birkaç yaprağını veya tohumunu çiğnemek bile ciddi zehirlenme belirtilerine neden olabilir. Belirtiler arasında mide bulantısı, baş dönmesi, nefes darlığı ve kalp ritim bozukluğu yer alır. Tarım ve Orman Bakanlığı’na bağlı botanik uzmanları, özellikle çocukların ve hayvanların bu ağaca yaklaşmaması gerektiğini belirtiyor.
Porsuk zehrinin etkisi, türün dayanıklılığı kadar kalıcıdır. Kurutulmuş dallar bile uzun süre toksik özelliğini korur. Bu nedenle ormancılar ve doğa fotoğrafçıları, ağacı gözlemlemek isteyenleri temastan kesinlikle kaçınmaları konusunda uyarıyor.
Koruma altında ama teması yasak
Porsuk ağacı Türkiye’de koruma altındaki nadir türler arasındadır. Karadeniz’in yüksek kesimlerinde ve Batı Anadolu’da doğal olarak yetişen bu ağaç, bin yılın üzerinde yaşayabilir. Ancak iklim değişikliği, aşırı kesim ve bilinçsiz tohum toplama nedeniyle sayısı giderek azalmıştır.
Zehirli olmasına rağmen porsuk, doğa için son derece değerlidir. Odunu sert ve dayanıklıdır; geçmişte yay, baston ve mobilya yapımında kullanılmıştır. Günümüzde ise orman ekosistemlerinde biyolojik çeşitliliğin korunması açısından önem taşır.
Yorumlar
Kalan Karakter: